het noordelijkdeel

In van de stad en de Luchtbal worden op een goed jaar tijd +/- 1.250 bomen gekapt. Dit zijn meer bomen dan in het Stadspark.

Het noordelijk deel van de binnenstad en een stuk van de Luchtbal veranderen vanaf half 2015 in een bouwwerf die zal duren tot 2018. De grootste werf is die van de Noorderlijn (www.noorderlijn.be), maar ook die van de IJzerlaan en omgeving zal een stevige impact hebben (www.ijzerlaan.be). Voor beide grote projecten zijn de bouwvergunningen aangevraagd, inclusief de plannen om quasi alle bomen in de onmiddellijke omgeving te rooien, met als enige uitzondering de dakplatanen op de Rooseveltplaats.

In totaal zijn op de rooiplannen +/- 1.250 te rooien bomen terug te vinden. Het gaat grotendeels om volwassen bomen die een grote positieve impact hebben op de onmiddellijke leefomgeving van veel inwoners van de noordelijke binnenstad, het Eilandje, Antwerpen-Noord, den Dam en de Luchtbal. Het gaat onder andere over bijna 500 volwassen platanen en 400 volwassen paardenkastanjes. Dit aantal bomen overschrijdt vlot het aantal bomen dat in en direct rond het Stadspark te vinden zijn. Freya Piryns: "Een grote groene long sneuvelt, alsof je het Stadspark zou kappen. Dit is zelfs de enige grote groene long voor het noordelijk deel van de binnenstad waar, volgens de analyse voor het groenplan van de stad Antwerpen, het grootste groengebrek van de stad is terug te vinden." Nieuwe bomen of de jonge bomen op Spoor Noord vormen de eerste decennia nog niet direct een alternatief, bomen worden namelijk veel trager volwassen dan mensen.

Sneuvelen deze bomen omdat ze ziek zijn? Nee, ze sneuvelen omdat het behoud van de bomen geen voorwaarde was voor het ontwerp van de heraanleg van al deze wegen. De ontwerpers hebben er dus ook geen rekening mee gehouden en kappen liever alle volwassen bomen om ze nadien deels te vervangen door veel kleinere exemplaren die er tientallen jaren over zullen doen om dezelfde grootte te bereiken. Niet al deze bomen zijn momenteel in perfecte staat, maar dat is logisch voor grote bomen in een stedelijke omgeving; dat is op zich echter duidelijk niet de reden om ze te kappen.

Deze manier van omgaan met zo'n groot aantal bomen is typerend voor de respectloze manier waarop in Antwerpen wordt omgegaan met straatbomen. Het lijkt uiteindelijk altijd makkelijker om gewoon te kappen en nadien jonge bomen te planten. Maar bomen groeien traag en de positieve effecten van één volwassen boom kan je slechts vervangen door tientallen jonge exemplaren van dezelfde soort te planten, iets wat duidelijk niet het plan is met de Noorderlijn en de Ijzerlaan.

Nochtans zijn de positieve effecten van volwassen bomen niet gering: o.a. luchtzuivering, tegengaan van stedelijk hitte-eiland-effect, waterbeheer, CO2-captatie, ecologische stapsteen voor vogels/bijen/? Daarenboven lijkt het er op dat in de ruime omgeving ook nog eens het Sint-Annabos en een deel van het Noordkasteel zullen sneuvelen voor de aanleg van de Oosterweelverbinding. In de komende jaren zijn dus de groene longen van het noordelijk deel van de stad acuut bedreigd en ze zullen maar na vele decennia hersteld geraken. Ter vergelijking: het Stadspark heeft er 150 jaar over gedaan om zijn huidige biomassa te bereiken.

Freya Piryns: "Het kan anders. Bij de opstart van een project van heraanleg hoort men er van uit te gaan dat bomen zijn zoals huizen: ze blijven staan. In tweede instantie kan er eventueel gekozen worden om bomen te verplaatsen, iets wat in Nederland frequent gebeurt. Enkel in uitzonderlijke gevallen kan er gerooid worden. Rooien lijkt momenteel echter de standaard keuze te zijn."

Cijfers

• Totaal: +/- 1.247 bomen, grotendeels volwassen exemplaren, tussen voorjaar 2015 en verspreid over 2016.

• Noorderlijn: kappen van +/- 1.082 bomen, grotendeels grote volwassen exemplaren, tussen half 2015 en 2016
  • Frankrijklei: 88 volwassen platanen
  • Operaplein + Rooseveltplaats: 50 (volwassen platanen, eiken, andere)
  • Italielei: 326 volwassen platanen
  • Kempenstraat: 33 vooral volwassen platanen
  • Hardenvoort: 31 allerlei, allerlei grootte
  • Noorderlaan: 400 volwassen paardenkastanjes en +/- 154 andere bomen van verschillende grootte
  • Telling op basis van de rooiplannen die onderdeel uitmaken van de bouwvergunning.

• IJzerlaan en omgeving: kappen van +/- 165 bomen, waaronder veel volwassen exemplaren, hoofdzakelijk 2016
  • IJzerlaan: 27 volwassen platanen + 15 volwassen andere soorten
  • Bouwspeelplein: populierenscherm +/- 36 bomen
  • Noordschippersdok: 12 allerlei
  • In de berm kant Merksem : +/- 75 bomen allerlei
  • Telling op basis van de rooiplannen die onderdeel uitmaken van de bouwvergunning.

Ter vergelijking het bomenbestand van de 2 parken in de omgeving.

• Stadspark (op basis van enigszins uiteenlopende cijfers uit het beheersplan van 2013)
  • 1.115 bomen van allerlei grootte (cijfers volledige inventaris 2004) en van veel verschillende soorten
  • 858 bomen, enkel beeldbepalende bomen, inclusief Louiza-Marialei, Rubenslei, Van Eycklei, Quinten Matsijslei (cijfers gedeeltelijke inventaris 2012)
  • De bomen van grote omvang dateren van de aanleg van het park of van vlak daarna (1867-1869)
• Spoor Noord (zonder parkhelling, maar inclusief Halenstraat - Viséstraat):
  • +/- 1.096 jonge, bomen (manuele telling maart 2015)