Een grote winst kunnen we boeken door een nieuw soort alliantie op te zetten tussen de stad, Woonhaven en de bouwsector.

In Antwerpen duurt het gemiddeld 9,7 jaar om een sociale woning te bouwen of renoveren: 4,75 jaar voor de ontwerpfase en 4,95 jaar voor de uitvoeringsfase. Bij kleinere projecten is de termijn iets korter, met respectievelijk 3,75 en 3,3 jaar. Dat is nog steeds zeven jaar. Dat blijkt uit recente cijfers die Groen opvroeg.

"Met deze veel te lange doorlooptijd zal geen enkel nieuw project dat deze bestuursploeg en schepen Janssens lanceert, voor 2030 openen," stelt Groen-raadslid Joke Laukens. "De woonnood is intussen schrijnend en ondertussen blijft het aantal kandidaat-huurders sterk stijgen. Aan dit tempo gaan we er nooit geraken."

Terwijl er in 2011 15.654 Antwerpse gezinnen op zoek waren naar een sociale woning, waren dat er in 2022 al 32.281. Een verdubbeling op tien jaar tijd. Het aantal sociale woningen daarentegen daalde licht tot 21.743. De gemiddelde wachttijd voor een sociale woning bedraagt 4,5 jaar; voor een woning met drie slaapkamers zelfs tot 17 jaar. "Iedereen staat dus ergens wel op een wachtlijst," merkt Laukens op. "Inclusief de schepen bevoegd voor Wonen, want aan dit tempo zal het hem niet lukken om tegen 2030 extra sociale woningen te realiseren."

"We moeten dus het roer omgooien, en daarvoor is een bouwversnelling absoluut noodzakelijk," zegt Laukens. "Sneller beslissen en sneller vergunningen vergt minder bureaucratie, meer middelen en meer personeel bij Woonhaven. Daarnaast kunnen we leegstaande en onderbenutte woningen renoveren en sociaal gaan verhuren. Tot slot moeten we een heel andere alliantie aangaan met de bouwsector."

"Een grote winst kunnen we boeken door een nieuw soort alliantie op te zetten tussen de stad, Woonhaven en de bouwsector," vervolgt Laukens. "Geen luxe-alliantie die bouwt voor rijke mensen, maar een sociale alliantie die betaalbaar bouwt voor élke Antwerpenaar. In Antwerpen staan er duizenden woningen in tientallen stadsontwikkelingsprojecten in de steigers om gebouwd te worden. Maar wat daar gebouwd zal worden, is voor de doorsnee Antwerpenaar te duur. We hebben de bouwsector absoluut nodig om die bouwversnelling voor betaalbare en sociale woningen in te zetten, maar het moet wél anders. Schepen Janssens zal dus de bouwsector moeten overtuigen om betaalbaar en sociaal te bouwen – om woningen te bouwen voor Jan met de pet. In plaats van dure projecten voor investeerders, moeten we woningen bijbouwen voor gewone mensen: sociale en betaalbare woningen voor kleine en gewone inkomens. Het is in de projecten die nu al in voorbereiding zijn dat we de grootste winst kunnen boeken."

Voor Groen moeten er jaarlijks duizend nieuwe sociale woningen bijkomen in Antwerpen. Dat is haalbaar, mits er politieke wil is en we investeren in capaciteit en samenwerking tussen stad, Woonhaven en de bouwsector. Jaarlijks zouden er in Antwerpen minstens duizend nieuwe sociale woningen moeten bijkomen. Het aantal sociale woningen in Antwerpen moet stijgen van 25.000 in 2025, naar 26.000 in 2026, 27.000 in 2027, 28.000 in 2028... tot 30.000 sociale woningen in 2030.

Voor Groen is het duidelijk: enkel door een combinatie van renoveren, het activeren van leegstaande panden én betaalbaar én sociaal bouwen, kan de stad het hoofd bieden aan de wooncrisis. Vanuit Vlaanderen werd de voorbije jaren gemiddeld 1,8 miljard euro per jaar voorzien voor sociale woningbouw, maar dat budget geraakt amper benut. "Daar ligt een gigantische kans. Met meer samenwerking en een gericht grondenbeleid kan ook Antwerpen hier een versnelling hoger schakelen," stelt Groen.

Laukens verwijst daarbij naar het bestuursakkoord van de stad (303), waarin de ambitie is opgenomen om 7.500 nieuwe of vernieuwde sociale woningen te realiseren. "Maar met deze trage doorlooptijden blijft het bij papieren beloften. Zonder extra inspanningen halen we zelfs dat niet en zal het blijven bij renovatie- en oplapwerk zonder nieuwbouw."