Wereldwijd is er een omschakeling naar een koolstofneutrale en circulaire economie aan de gang. Een economie die draait op schone energie en zuinig omspringt met grondstoffen. De Europese havens, en dus ook onze Antwerpse haven, dienen daarin voortrekker te zijn. De toekomst van onze haven hangt in grote mate af van de wijze waarop we de komende jaren de omslag kunnen maken van een petroleumhaven naar een haven die grotendeels draait op hernieuwbare energie. De haven van Antwerpen onderschreef plechtig een duurzaamheidsprogramma voor alle wereldhavens en alle 17 duurzame ontwikkelingsdoelen. Het zal nu zaak zijn dit waar te maken.

Vleemo en Wind aan de Stroom hebben al zwaar geïnvesteerd in windturbines in de haven. In totaal wordt in de haven al 162 MWe aan windstroom geproduceerd, in 2020 zou het al 250 MWe kunnen zijn. Zonnepanelen op havengebouwen zijn slechts goed voor 58 MWe. Het potentieel aan groene stroom uit zonnepanelen en wind blijft zeer groot. We willen Antwerpenaars de kans bieden hierin te participeren.

De haven beschikt ook over een immens potentieel aan restwarmte. Innovatieve projecten als Ecluse en warmte@zuid trachten stoom en warmte van productieprocessen zo efficiënt mogelijk te geleiden en aan te wenden. Op termijn kunnen duizenden gezinnen in de stad aantakken op warmtenetten en gebruik maken van warmte van bedrijven die anders geloosd zou worden. Bovendien wordt ook al werk gemaakt van de verdere vergroening van die warmtenetten, door ze deels te laten draaien op zonnecollectoren. Zo kan de haven het scharnierpunt worden van de duurzame energietransitie voor heel de stad.

Gewest, stad, haven en onze universiteit(en) slaan de handen in elkaar om onderzoek te doen en pilootprojecten op te zetten rond meer energie-efficiëntie, opslag van energie, omzetting van (groene) elektriciteit in groene brandstoffen (Power to Gas, Power to Liquid, waterstof) en rond de opvang en valorisatie van CO₂. Als we CO₂ capteren en omzetten in grondstof (CCU), kunnen we echt de kringloop sluiten. De Vlaamse onderzoeksinstelling VITO werkt eraan, onder meer samen met het Genks bedrijf Orbix.

In de haven is de voorbije jaren ook al veel geïnvesteerd in warmtekrachtkoppeling (WKK), de productie van warmte en stroom tegelijk (bv. door BASF, Total, Exxon, Bayer, Sobelgra, Evonik, Lanxess, Ineos ...). Maar ook hier blijft nog een groot potentieel onbenut.

De Antwerpse haven wordt een circulaire haven, die minder afhankelijk is van de aanvoer van nieuwe grondstoffen, maar zoveel mogelijk grondstoffen en materialen hergebruikt en in een kringloop houdt. Huishoudelijk afval én bedrijfsafval gaan we steeds meer zien en gebruiken als nieuwe grondstoffen. Zo kunnen we ooit zeggen dat afval niet meer bestaat.

Stad en haven komen overeen dat de aanvoer van niet duurzame grondstoffen geweerd wordt. We denken dan aan illegaal gekapt hout, ertsen die ontgonnen worden in mijnen met mensonwaardige arbeidsomstandigheden, vuile olie zoals die afkomstig van de winning van schalie- of teerzandolie enz. Op die manier schrijft de stad zich in in de strijd van vakbonden, milieubewegingen en inheemse volkeren tegen de nietsontziende ontginning van bodem'rijkdommen' ten koste van mensen en milieu, elders in de wereld.

Terug naar Haven