Ouderen participeren

Ouderen worden vaak uitgesloten. We introduceren een leeftijdsvriendelijk beleid dat rekening houdt met die grote diversiteit van ouderen. Daarbij hebben we aandacht voor ouderen in de publieke ruimte en voor ouderen in een kwetsbare positie door zorgbehoevendheid, armoede en eenzaamheid. De stad gaat voor een Age Friendly Label, een mondiale beweging, waarbij alles bekeken wordt vanuit ouderenperspectief. We gaan hiermee steden als Manchester en New York achterna, die daarvan een goed voorbeeld zijn.

• Ouderen hebben ook hun rechten. Groen wil dat de stad een lokale ouderenrechtencommissaris aanstelt, die klachten van die grote diversiteit aan ouderen verzamelt en vertaalt in beleidsaanbevelingen.
• De stad maakt ook werk van een oudereneffecten rapport. Zo wordt bijvoorbeeld de heraanleg van het openbaar domein bekeken vanuit ouderenperspectief. Veilige en goed begaanbare voetpaden zijn voor ouderen vaak het verschil tussen nog wel en niet meer buitenkomen en dus een belangrijke remedie tegen eenzaamheid.
• De participatie van ouderen wordt gegarandeerd. De oprichting van een ouderenraad op stads- en districtsniveau is verplicht, met ondersteuning van stadsmedewerkers. Extra personeel voor de districten is daarom noodzakelijk. Om de brede diversiteit van ouderen te vertegenwoordigen, maken we ook gebruik van andere werkvormen. Participatie van ouderen bij alle initiatieven en werkvormen wordt gegarandeerd.
• De stad werkt, samen met de medische voorzieningen en zorginstellingen gevestigd op haar grondgebied, een procedure uit om cliënten en hun naasten beter te betrekken bij het zorgplan, in opvolging van de wet op de patiëntenrechten. De stad stelt tolken of brugfiguren ter beschikking van cliënten/patiënten die het medische of zorgjargon niet begrijpen. We evolueren naar een holistische benadering van zorg en gezondheid die ook rekening houdt met het bredere plaatje (zorgbehoeften, eenzaamheid, armoede, culturele diversiteit).
• We houden rekening met de superdiversiteit binnen de groep van 60-plussers. We hebben hierbij aandacht voor uitsluitingsmechanismen die sommige ouderen ondervinden. We gaan in dialoog met die brede groep ouderen en het maatschappelijk middenveld. Er zijn al heel wat instrumenten uitgewerkt om de behoeften van ouderen te bevragen en de gemeente te screenen op haar leeftijd-vriendelijkheid. De stad gaat met de resultaten aan de slag.
• De stad ondersteunt districten die buurten willen screenen op integrale toegankelijkheid en ondersteunt hen om (samen met de ouderenraad) zilveren wandellussen uit te werken. Deze voetpaden zijn vlak, goed onderhouden en obstakelvrij naar de belangrijke plekken voor ouderen zoals dienstencentra, winkels en parken. Ook deze plekken zelf maken we toegankelijk en inclusief. Op het parcours staan rustbanken en in de winter wordt de lus altijd ijsvrij gehouden.
• De stad past de wachtplaatsen van bus en tram aan in buurten waar meer ouderen wonen en het aantal beschutte zitplaatsen wordt uitgebreid. Vooral de haltes aan ziekenhuizen moeten opgewaardeerd worden.
• Antwerpen zet steeds meer in op de digitale samenleving. Bij de 65- tot 85-jarigen maakt 40% geen gebruik van het internet. Afspraken maken met districtskantoor of politie moet online, maar ook de sluiting van lokale bankkantoren, het schrappen van zitdagen of het uitsluitend verspreiden van informatie via het internet, betekent dat heel wat ouderen er niet meer bij horen. We investeren in een mobiel wijkkantoor waar mensen terechtkunnen voor alle informatie, hulp bij het invullen van de juiste formulieren en het afhalen van de nodige documenten (identiteitskaart, bewonerskaart, reispas enz.).
• Vragen aan het district, de stad of regionale overheid kunnen op papier worden ingediend in de (mobiele) wijkkantoren. Stad en district garanderen een antwoord via de post.
• We maken werk van multifunctioneel gebruik van zalen en lokalen in lokale dienstencentra en woonzorgcentra. Er moet extra personeel komen zodat dienstencentra effectief een wijkfunctie kunnen opnemen.
• Door lokalen open te stellen voor verenigingen en scholen uit de buurt ontstaan er spontane contacten tussen buurtbewoners en ouderen, en worden ouderen aangezet om zelf ook te participeren aan het sociaal-culturele leven in de wijk. In en rond dienstencentra en woonzorgcentra zetten we acties op om ontmoeting tussen buurtbewoners en verschillende generaties te bevorderen.

Zorg dichtbij

Geen vermaatschappelijking van zorg zonder buurtgerichte zorg. Antwerpen moet samen met Gent, Brussel en de andere gemeenten die de visietekst voor buurtgebonden zorg ondertekenden, het voortouw nemen om buurtgebonden zorg, zorg op maat, van onderuit te realiseren en zo de Vlaamse overheid onder druk zetten om eindelijk de zorgregie en de bijhorende middelen aan de gemeente toe te kennen. Het lokale bestuur kan op wijkniveau de zorgnoden registreren en zorg op maat uitbouwen.

• We zetten in op buurtgerichte zorg met een sterke professionele omkadering die vertrekt vanuit een wijkontmoetingscentrum, gebruikmakend van bestaande infrastructuur zoals lokale dienstencentra, woonzorgcentra, kantoren van mutualiteiten, Huizen van het Kind en samenwerkt met het middenveld. Het wijkontmoetingscentrum wordt een draaischijf voor de organisatie van de vrijwillige zorg en hulpverlening in de buurt. Zo worden de dienstencentra, nu 42 verspreid over de stad, weer ontmoetingsruimtes, waar je samen betaalbaar gezond kan eten en ontspannende activiteiten kan doen. Er wordt ingespeeld op de specifieke mogelijkheden en noden van de buurt, en er is zicht op eenzaamheid en gebrek aan mantelzorg van de buurtbewoners. De wijkontmoetingscentra bieden ontmoetingsruimtes, maaltijden en activiteiten, en er zijn buurtvrijwilligers beschikbaar voor hulpbehoevenden. Mantelzorgers kunnen hier op adem komen en krijgen toegang tot respijtzorg. Vrijwilligerswerk wordt beloond met alternatieve munten. We starten met drie wijkontmoetingscentra in Antwerpen en breiden deze stapsgewijs uit.
• De stad richt een zorgnetwerk op per buurt, zodat burgers, vrijwilligers en zorgverleners elkaar goed kennen. Zo kunnen noden op maat van inwoners of op maat van de buurt opgenomen worden door mantelzorgers, vrijwilligers en zorgverleners allerhande. De wijkcoördinatoren zorgen ook voor de link tussen de krachten van de wijk, de hulpbiedende organisaties, vrijwilligers en de zorgvragende buurtbewoners. De activering van een zorgnetwerk maakt dat mensen langer thuis kunnen wonen, dat maatschappelijk kwetsbare gezinnen bijkomende ondersteuning krijgen en dat verborgen noden en leemtes in het sociale beleid sneller worden gedetecteerd.
• Thuiszorgdiensten worden zoveel mogelijk per wijk georganiseerd.
• We pleiten bij Vlaanderen voor een degelijke ondersteuning van de mantelzorg, via een voldoende hoge premie en een beperkte administratieve last. De huidige premies in de districten zijn te versnipperd. In afwachting van een betere financiële ondersteuning van mantelzorgers op Vlaams niveau voorziet de stad een financiële premie voor mantelzorgers. De stad ondersteunt mantelzorgorganisaties die ook zorgen voor ervaringsuitwisseling en de nodige ondersteuning van mantelzorgers, o.m. de mogelijkheid om even een rustpauze te geven via vervangende zorg (respijtzorg). Het Zorgbedrijf kan hier een rol in spelen.
• Groen wil dat het Zorgbedrijf stopt met bijkomende investeringen in grootschalige woonzorgcentra. In de plaats daarvan investeren we in lokale dienstencentra en kleinere samenwooninitiatieven of zorghuizen, waarbij er aandacht is voor de superdiverse ouderpopulatie van onze stad én een zorgaanbod dat toegankelijk, kwaliteitsvol en betaalbaar is voor alle ouderen. De bestaande woonzorgcentra krijgen een nieuwe rol in het reconversieplan naar buurtgerichte zorg.
• Wij verzetten ons tegen de verdere privatisering van de ouderenzorg en tegen het voorstel van inbreng van privékapitaal in ‘openbare’ zorgbedrijven. Een woonzorgcentrum mag niet langer beheerd worden als een commercieel bedrijf. Dit komt de kwaliteit niet ten goede en maakt het verblijf alleen maar duurder. Hetzelfde geldt voor de bouw van assistentiewoningen.
• Met de toename van het aantal ouderen zal ook het aantal mensen met dementie toenemen. Groen wil de Antwerpenaren informeren over de juridische en psychische aspecten van het samenleven met mensen met dementie en doet daarvoor een beroep op kunstenaars, wijkverenigingen en creatievelingen.

Toegankelijkheid

• Zowel bij nieuwbouw als bij renovatie streven we naar integrale toegankelijkheid, en dit zowel in de publieke als de private sector. Signalisatie, hellingen en liften worden met veel zorg geïnstalleerd. Gebruik van materialen en de plaatsing van meubilair zoals het onthaal in het gebouw bevorderen een logische doorstroming van mensen. We vermijden reflectie, houden rekening met het gebruik van hoge contrastkleuren en plaatsen knoppen op logische, bereikbare plekken. Er wordt rekening gehouden met het principe dat er altijd visuele, tactiele en auditieve informatie aanwezig moet zijn. De stad speelt een bepalende en regulerende rol via de bouwcode.
• We werken een openbaar toilettenplan uit, en we doen dat samen met de adviesraden. Het toilettenplan wordt verder uitgebreid zodat Antwerpenaren die vaak of onverwacht naar het toilet moeten terechtkunnen bij handelaars. Rolstoelvriendelijke en borstvoedingsvriendelijke locaties worden apart vermeld. We zorgen ervoor dat iedereen de weg naar de toiletten vindt.
• We stimuleren projectontwikkelaars om al hun woningen zo drempelvrij mogelijk te ontwerpen zodat mensen langer thuis kunnen blijven wonen. 10% van de opgeleverde woningen is aangepast aan mensen met een beperking. In nieuw te ontwikkelen wijken wordt ruimte voorzien voor vrije beroepen en kleine ondernemers zodat buurtbewoners zich niet te ver moeten verplaatsen voor hun dagelijkse behoeften.
• We zoeken actief mee naar plekken voor kleinschalige woonprojecten voor mensen met een beperking, senioren en kwetsbare jongeren uit de jeugdzorg.
• Groen zet in op toegankelijkheid van evenementen en culturele infrastructuur, met bijvoorbeeld plaatsen voor rolstoelgebruikers en ringleidingen.
• Ook in sportinfrastructuur wordt toegankelijkheid maximaal voorzien, zoals bijvoorbeeld liften voor rolstoelgebruikers in zwembaden.
• We ondersteunen de districten in het voorzien van een grote variëteit aan integraal toegankelijke én uitdagende speel- en sportterreinen.
• Zitbanken hebben standaard een arm- en rugleuning zodat ouderen comfortabel kunnen zitten en moeders hun kind veilig borstvoeding kunnen geven.
• We stimuleren en ondersteunen natuurverenigingen, sportclubs, jeugdverenigingen … om hun aanbod en evenementen op visuele, auditieve en/of tactiele wijze toegankelijk te maken. We stimuleren sportclubs en jeugdverenigingen om aandacht te hebben voor mensen met een beperking en we zorgen dat hun infrastructuur integraal toegankelijk is.
• Dankzij de begeleiderskaart voor mensen met een beperking krijgen hun begeleiders ook tegen verminderd tarief toegang tot cultuurhuizen, zwembaden enz