Mobiliteit blijft de achilleshiel in dit klimaatplan. Zonder een duidelijke shift rijdt het hele klimaatbeleid zich vast."

Meer ambitie nodig om de doelen te halen

Dat zeggen niet de groenen, maar dat blijkt uit het eerste voortgangsrapport van de klimaatregisseur en de laatste emissie-inventaris.

Met de 25% reductie (in 2019) is de stad niet op koers om haar reductiedoelstelling van 50% in 2030 te behalen. Dat staat zwart-op-wit in de laatste emissie-inventaris die Antwerpen liet opmaken. Een jaar geleden ging ook Manon Janssens en haar team aan de slag. Een van de eerste opdrachten was een stevige doorlichting van het Antwerpse klimaatplan. Uit dat rapport blijkt dat er werk aan de winkel is. “Waar het klimaatplan en de ambities zorgvuldig uitgewerkt zijn, bevat het geheel aan acties en maatregelen nog onvoldoende inzicht op werkelijke impact en potentie.” Bovendien zijn ze niet allemaal even concreet uitgewerkt en valt dus moeilijk in te schatten welke de emissiereductie is waarin ze zullen resulteren. Men ziet een "risico van versnippering door de vele kleine projecten, daar waar een beperkt aantal grote(re) projecten nuttig zouden zijn voor de grotere ambitie."

De aanbeveling van de klimaatregisseur is duidelijk: “ambieer een overshoot”. M.a.w. Antwerpen moet hoger mikken, anders gaat men te kort schieten. Aan ieder van de geplande acties hangen immers onzekerheden en risico’s vast. Of volgens het rapport: “De realisatie van klimaat- en energieplannen bouwt voort op een theoretische benadering, waarbij beperkt rekening gehouden kan worden met praktische uitdagingen.”

Groen Antwerpen stelde reeds bij de goedkeuring van het klimaatplan vast dat een ‘contingency plan’ ontbreekt. “Zo’n plan moet risico’s inschatten en bijsturingen voorop stellen als blijkt dat voorspellingen niet zijn wat ze zijn." zegt gemeenteraadslid Nordine Saïdi Mazarou (Groen). "De klimaatregisseur treedt ons in haar aanbevelingen volmondig bij en vraagt ook een hogere inzet tijdens de uitvoering dan tijdens planvorming."

Mobiliteit is de olifant in de kamer

Reeds bij de voorstelling van het klimaatplan bleek mobiliteit het zorgenkindje. "De beperkte bijdrage van modal shift is een gevolg van de aanzienlijke aangenomen verkeersgroei in deze periode." Er werd toen zelf uitgegaan van een groei van 2.4%, en die vrees wordt bekrachtigd in het nieuwe voortgangsrapport: “Het verloop over de jaren heen benadrukt transport als aandachtspunt: naast het grote aandeel is hier een groei in uitstoot waargenomen van 3%.” Zelfs als de voorgenomen 50/50 modal shift in 2030 wordt gerealiseerd is er een stijging van de CO2-uitstoot. En op dit moment heeft het er veel van weg dat we in Antwerpen die 50/50 modal shift zelfs niet zullen halen dankzij de huidige implosie van het openbaar vervoer.

De klimaatraad uitte op haar eerste vergadering ook onmiddellijk haar bekommernis over het luik verkeer in het klimaatplan. Uit het verslag: “De Klimaatraad vraagt zich af of de CO2-emissiereductie ambities gerelateerd aan het hoofdstuk Modal Shift voldoende hoog liggen. (…) Vanwege de veelvoud aan opmerkingen met betrekking tot dit thema stelt de voorzitter voor het dossier mobiliteit voor een bijeenkomst in 2022 op de agenda te zetten.”

"Mobiliteit blijft de achilleshiel in dit klimaatplan. Zonder een duidelijke shift rijdt het hele klimaatbeleid zich vast." duidt Niel Staes (Groen). "En hoewel schepen Meeuws zich bewust lijkt van die uitdaging, lijkt hij weinig impact te hebben op de keuzes van zijn collega Kennis of de koers van de Vlaamse Regering."

Is Antwerpen klaar voor de gevolgen van klimaatverandering?

M.b.t. de klimaatadaptatie is men zo mogelijk nog kritischer. De klimaatregisseur laakt het gebrek aan kwantitatieve doelen. Er zijn geen concrete doelstellingen m.b.t. ontharding, open water of extra bos te vinden in het plan. Ook CO2-reducties zijn dus niet bepaald. Zo stelt het rapport: “Het is op dit moment echter niet te zeggen of deze maatregelen optellen om een klimaatrobuuste en leefbare stad te verwezenlijken richting 2050.”

“Het is ons niet ontgaan dat de stad enerzijds inzet op acties als 'Antwerpen Breekt Uit' maar dat het tegelijk het bos aan de Kielse Vest rooit om een kantorencomplex met brandweerkazerne te bouwen of overstromingsgevoelige gebieden als de Kwadevelden en Hoekakker verkavelt." stelt Ilse van Dienderen (Groen) vast. "De onthardingsacties zullen druppels op een hete plaat blijken te zijn, zolang klimaatadaptatie geen integraal deel van stadsontwikkeling uitmaakt, zoals het rapport ook adviseert.”

Verwarmen via warmtenetten? Ja maar…

Bijna 14% van de CO2-reductie uit het klimaatplan staat op conto van de warmtenetten. Maar als de bron van die netten niet duurzaam is, heeft het weinig zin. De klimaatraad leverde hierover haar advies, de beslissing van het college blijft uit. Uit het advies: “Warmtelevering zal veranderen vanwege verduurzaming van de bron/feedstock. Momenteel hangt veel af van verbrandingsovens, maar deze warmtecapaciteit zal gaan afnemen.”

“De studie van de stad gaat ervan uit dat 70% van de warmtelevering moet komen van verbrandingsovens. Groen vraagt een onderzoek naar de àndere, meer duurzame bronnen van restwarmte." besluit van Dienderen. "Of is het de bedoeling dat de Roadmap Warmtenetten de rode loper uitrolt voor de nieuwe ISVAG verbrandingsoven?”

Bij haar aantreden beloofde Manon Janssens ook de dialoog aan te gaan met de raadsleden. We kijken met Groen dan ook uit naar haar komst in de commissie, want samen met haar maken we ons zorgen dat de beloofde ambities niet ingelost zullen worden.