De stad gebruikt dit artikel al te gretig – en vaak onterecht – om vreedzame protesten en manifestaties te beperken.

Antwerpen – 16 januari 2025 – In de afgelopen tien jaar zijn in Antwerpen ongeveer 1900 processen-verbaal opgesteld op basis van artikel 102 van de Antwerpse politiecodex, waarvan 849 resulteerden in een GAS-boete. Dat blijkt uit cijfers die Groen Antwerpen opvroeg bij de lokale politie. Artikel 102 reguleert openbare vergaderingen, samenscholingen en manifestaties in de openbare ruimte. Uit de cijfers blijkt ook dat wie een boete aanvecht, vaak in het gelijk wordt gesteld.

"De statistieken bevestigen onze kritiek op het huidige beleid," reageert gemeenteraadslid Ilse van Dienderen (Groen). "De stad gebruikt dit artikel al te gretig – en vaak onterecht – om vreedzame protesten en manifestaties te beperken."

De cijfers illustreren volgens Groen twee verschillende trends. Dat zie je onder meer in de twee pieken: 2015 en 2021. In beide jaren werd er voor meer dan €20.000 aan GAS-boetes uitgedeeld. De piek in 2021 vond plaats tijdens de coronacrisis, toen het artikel werd ingezet om samenscholingen te controleren. Hoewel burgers deze boetes in die periode zelden betwistten, werden aangevochten boetes vaak alsnog geseponeerd.

Daarnaast waren er veel boetes bij protesten en manifestaties. Een voorbeeld is de manifestatie in 2015 op de Grote Markt tegen uitspraken van de burgemeester over de Berber-gemeenschap, wat leidde tot een piek van meer dan 300 boetes. De helft daarvan werd later geseponeerd.

Deze trend is kenmerkend voor de afgelopen tien jaar. Van de 849 GAS-boetes werd de helft aangevochten, met als resultaat dat in ongeveer 50% van de gevallen de boete werd geschrapt. Ook bij de politierechter kregen twee op de drie indieners gelijk. "Verontrustend is dat burgers die de middelen en assertiviteit hebben om verweer aan te tekenen, vaak gelijk krijgen," benadrukt van Dienderen. "Dat toont aan dat dit artikel eerder een instrument van repressie is dan een juridisch waterdicht middel."

Groen pleit al jaren voor een onvoorwaardelijk recht op protest. Volgens de partij zijn de huidige regels niet in lijn met het internationale strafrecht. De GAS-boetes leiden eerder tot intimidatie en repressie, dan dialoog en verstandhouding. "We zijn met Groen al langer voorstander om te gaan naar een vorm van melding, zonder een toestemmingsvereiste." besluit van Dienderen. "Op die manier is de stad op de hoogte van acties en kan ze in dialoog met de aanvrager de nodige voorbereidingen treffen om alles goed en veilig te laten verlopen."