Groen pleit voor meer, maar kleinschaligere hulpverlening

Antwerpen, 13 februari 2025 – Uit het antwoord van burgemeester Bart De Wever op een schriftelijke vraag blijkt dat de bezoekersaantallen bij Free Clinic (Medisch Sociaal Opvangcentrum Antwerpen), De Nomaad (Sociaal Activeringscentrum) en De Revue (Inloopcentrum) de afgelopen vijf jaar aanzienlijk zijn gestegen. Deze drie initiatieven, gevestigd aan de Schijnpoortweg in Antwerpen-Noord, bieden hulp aan mensen met een drugsverslaving enerzijds en mensen die dak- of thuisloos zijn anderzijds. De cijfers en de feiten tonen aan dat de nood hoog is en dat deze de werkingen op hun limieten stoten.

De stijgende hulpvraag is voor gemeenteraadslid Joke Laukens (Groen) geen verrassing. "In Antwerpen zijn minstens 3.500 mensen dak- of thuisloos. Dat is een gevolg van de oververhitte woningmarkt en een falend preventiebeleid. Niemand verdient het om op straat te slapen. Iedereen verdient een dak boven zijn hoofd. Ik roep het stadsbestuur op om een einde te maken aan dakloosheid in onze stad. Van zodra kwetsbare mensen een dak boven hun hoofd hebben, kunnen ze ook aan andere problemen werken."

De stijgende hulpvraag en het groeiende bereik van Free Clinic, De Revue en de Nomaad gaat samen met steeds meer klachten van buurtbewoners in de omgeving van de Schijnpoortweg. In 2022 werden er in 2060 Antwerpen 2.233 spuiten geruimd. Er zijn klachten over openlijk druggebruik op straat, drugsafval, agressie en overlast in woonstraten en op speelplekken. Maar ook bezorgdheden over buitenslapen in onmenselijke omstandigheden, komen regelmatig naar boven. Dit is niet alleen een veiligheidsprobleem, maar ook een signaal dat de huidige schaal van de hulpverlening de draagkracht van de buurt overstijgt.

De 3 werkingen brengen ook zeer zware uitdagingen met zich mee voor de medewerkers die er aan de slag zijn. Gemiddeld worden er in De Revue elke dag 190, en op topdagen tot 260, bezoekers ontvangen. Agressie-incidenten, geweld, toegenomen drugsgebruik, spanningen tijdens de werking, psychische kwetsbaarheid maken de situatie erg complex en moeilijk werken voor het personeel. Met personeelsuitval tot gevolg. Zowel emotioneel als organisatorisch vraagt de werking zeer veel van het team. De zoektocht naar meer duurzame oplossingen en meer middelen dringt zich dus ook op personeelsvlak op.

"De Revue bewijst hoe groot de nood is aan laagdrempelige opvang. Deze hulpverlening is niet meer weg te denken, maar we moeten ook erkennen dat de werking haar limieten bereikt,” stelt Laukens.

Ondanks de stijgende noden stijgt de financiering verhoudingsgewijs niet mee. De financiering van Free Clinic stijgt nauwelijks en die van De Nomaad en De Revue stijgt veel te langzaam. Daarnaast moeten we ons de vraag stellen of de schaal van deze hulpverlening nog te verantwoorden valt. Zowel voor de medewerkers, als voor de doelgroep, als voor de buurtbewoners zouden kleinschaligere werkingen verspreid en op maat in verschillende buurten in de stad een hele verbetering zijn.

In haar bestuursakkoord heeft het nieuwe stadsbestuur (.249) zich voorgenomen om aan de hogere overheid te vragen om in een behoeftedekkend aanbod te voorzien voor drugspreventie en verslavingszorg, zodat de stad kan inspelen op lokale noden. Laukens: "Het nieuwe stadsbestuur heeft goeie connecties met de Vlaamse en de federale regering heb ik begrepen, dus kunnen stad, Vlaanderen en federaal nu ook samen middelen vrij maken om meer kleinschalige hulpverlening voor mensen met drugsverslaving te voorzien."

Groen roept op tot een bijsturing van het stedelijke drugs- en daklozenbeleid - zonder taboes zoals het bestuursakkoord (622.) belooft. "In plaats van één grootschalige werking aan Schijnpoort, zouden we beter kiezen netwerk van kleinere inloopcentra, activeringstrajecten en medische hulpverlening voor mensen met een drugsverslaving verspreid over de stad", zegt Laukens.

Dit betekent:

• Kleinere inloopcentra met een capaciteit van ongeveer 60 bezoekers per dag, in plaats van 190 op één plek.
• Medische hulpverlening druggebruikers op verschillende locaties in de stad, zodat zorg dichter bij de mensen staat.
• Activeringstrajecten voor (ex-)druggebruikers, verspreid over de stad, om hen beter te ondersteunen in hun herstel en re-integratie.

Het kiezen voor meerdere kleinere deelwerkingen verspreid over de stad, komt iedereen ten goede. De doelgroep krijgt laagdrempelige zorg en ondersteuning dichtbij. De medewerkers werken in een haalbare en menswaardige setting. De buurtbewoners ervaren minder overlast en meer sociale cohesie.

"De stad heeft haar verantwoordelijkheid om deze problematiek niet enkel te benoemen, maar ook daadkrachtig aan te pakken," besluit Laukens. "De huidige hulpverlening doet fantastisch werk, maar kan dit niet blijven volhouden zonder extra middelen en een structurele visie."

"De schaal waarop nu gewerkt wordt, is onhoudbaar. We moeten ervoor zorgen dat mensen de hulp krijgen die ze nodig hebben, zonder dat bepaalde wijken de volledige last dragen,” besluit Joke Laukens.